Kayahan Açar (1949-2015)

“Yolu sevgiden geçen herkesle bir gün bir yerde buluşuruz.” – Kayahan Açar 

90’larda doğmuş biri olarak Kayahan’ı yazmak bana düşmez aslında, ilk plağını 18 yaşındayken çıkarmış, 65 yaşında ölümüne iki ay kala kanser olduğu halde konsere çıkmış, Türk popunun en büyük isimlerine yıllarca şarkı yapmış, sonra bunları bir de kendi söyleyip şarkıları ikinci kez hit yapmış bir ustadan bahsediyoruz. Biz 90’lar çocukları olarak 2000 ve sonrası albümleri ve kliplerinde yetişebildik ancak ona. O sırada en az 10 senedir Türk popundaki yerini hiç kaybetmemiş ve artık herkese çalan şarkıyı bilmeseler bile “Bu kesin Kayahan parçası” dedirtecek kadar tarzını öğretmişti. En son 2007’de bir albüm ve 2011’de bir single çıkardı Kayahan, yanılmıyorsam son şarkısı olan “Mevsim Hala Sen”i de 2013’te yapıp web sitesinden yayımladı; 3 Nisan 2015’te ise daha önce iki kez yakalanıp atlattığı yumuşak doku kanserine yenik düştü¹.

“Sen beni böyle bırakıp gitmezdin hiç, yapmazdın” – Esmer Günler, Benim Şarkılarım (1988)

Kayahan’ın telif meselesine olan duyarlılığına saygı gösterip bu yazıda video paylaşmayacağım, en sevdiğim şarkıları için yazının sonunda hazırladığım Kayahan Top 25 listemi bulabilirsiniz. Hayatı ve kariyeriyle ilgileniyorsanız en aşağıdaki kaynakçama bir göz atın, NTV’nin hazırladığı “Söz ve Müzik Kayahan” belgeseli kariyeri hakkında, 2013’te CNN’de Enver Aysever’in programına katıldığı görüntüler de kişiliği ve görüşleri hakkında hayli bilgi verecektir.

“Beni anlamadın ya, ben ona yanıyorum” – Beni Anlamadın Ya, Odalarda Işıksızım (1992)

1949’da İzmir’de doğmuş Kayahan, babası asker olduğu için de çocukluğunu hep farklı şehirlerde geçirmiş. Dolayısıyla kendini Anadolu çocuğu addediyor, “Ben Anadolu Çocuğuyum” diye bir şarkısı da var hatta (Benim Penceremden, 1995). Lisede bas gitar çalmakla işe girişen Kayahan 18 yaşında, 1967 yılında “Yosun Gözlü Sevgilim” adıyla ilk 45’lik plağını çıkarıyor³. Birkaç 45’lik ve teklinin ardından, 82’de “Canım Sıkılıyor Canım” şarkısının başı çektiği ilk longplay albümünü çıkarıyor, bu albümdeki Canım Sıkılıyor Canım ve Bu Gece Sen Daha Güzelsin şarkılarıyla hemen ses getirmeyi de başarıyor. İlk kızı için yazdığı E Bebeğim ninnisi de yine bu plakta yer alıyor³.

Bu dönemlerde Türk popunun en önemli ölçüm araçlarından biri Eurovision’a göndereceğimiz şarkıyı seçmek için düzenlenen Eurovision finalleri, Kayahan da bunu bol bol değerlendiriyor; Türkiye Eurovision finallerine 81’den 90’a 10 yılda toplam 7 kere katılıyor³. Sonunda 90’da Gözlerinin Hapsindeyim ile finalist olarak Eurovision’a katılıyor (17. oluyor ama performansı çok iyi bence). 83 yılında, yine bu Eurovision Türkiye finallerinden birinde Nilüfer’le buluşuyor ve dostluk ve ortaklıkları başlıyor bu noktada³. 80’lerde çok fazla albüm çıkarmayan Kayahan Nilüfer’e verdiği ve hemen hepsi hit olan şarkılarla adını yine de duyurmayı kolaylıkla başarıyor. 2003’e kadar da bu ortaklık devam ediyor, Kayahan Nilüfer’e birçok şarkı verip bir süre sonra kendi de seslendirerek şarkıları iki farklı yorumla meşhur etmeyi başarıyor. Nilüfer’in sesinden dinlemeye alıştığımız, Kayahan’a ait olan üç beş şarkıyı sıralasam olayın boyutunu anlayabiliriz belki: Büyük Aşkım, Çok Uzaklarda, Mavilim, Mor Menekşe... Bunun yanında Sezen Aksu, Muazzez Abacı, İbrahim Tatlıses ve daha birçok isim Kayahan’ın şarkılarını seslendirmeye devam ediyor bu süreçte.

“Geceler katran karası geceler, Ellerim tütün kokar gecelerde, Geceler olmaz olası geceler, Açılır yelkenleri yalnızlığın, Vurur dalga sesleri yüreğimde” – Geceler, Benim Şarkılarım (1988)

Kayahan’la ilgili önemli bir bilgi, birkaç istisna dışında başkalarının şarkılarını hiç söylememiş olması. Eurovision finalleri dolayısıyla birkaç kez kendinin olmayan şarkıları söylüyor, ama onun dışında tüm şarkılarının sözü ve müziği kendisine ait. Aranjman devrinin en popüler olduğu 70’lerde tamamen özgün bir tarzla kendine yer bulmaya çalışması ve kendi kendine popun tepesine kadar tırmanması takdire şayan kesinlikle. Şarkılarını çok zor yazdığını söylüyor: Bazı şarkılarının üzerinde birkaç sene çalışıyor, her şeyi içine sinene kadar değiştirip değiştirip duruyor, gecelerce şarkı yazarak uykusuz kalıyormuş^3,4.

1987’de TRT’de bir çocuk programının sunuculuğunu yapan Kayahan aynı sene bir de “Merhaba Çocuklar” diye bir kaset çıkarıyor⁴. Sonraki senelerde 2000’e kadar hemen hemen senede bir albüm yapıyor, hepsinden de en az bir liste başı şarkı çıkarmayı başarıyor. Son olarak 2000, 2002, 2004 ve 2007’de albüm yapıp 2011 ve 2013'te birer şarkı yayımlayarak diskografisini tamamlıyor. Kayahan’ın müziğe tek katkısı şarkıları da değil. Zamanında back-vokalinde bulunan ve sonra müzik kariyerini büyüten isimlerden ikisi Mirkelam ve Demet Sağıroğlu.

“Hayat yamandır, Zehri yalandır, Geçer bu dertler, Mührü zamandır” – Acılanma, Kelebeğin Şansı (2004)

Yılları atladım yukarıda ama söylemeden geçmeyeyim, 1990 yılında ilk kez yumuşak doku kanseri teşhisiyle hastaneye yatıyor usta, doktorlar 6 ay ömür biçiyor kendisine hatta. Hastalığı sırasında “Yemin Ettim” albümünü yapıyor ve en çok tutulan –ve bence en güzel- albümü oluyor bu, özellikle Yemin Ettim şarkısı inanılmaz popüler olup bir sürü kişi tarafından seslendiriliyor. O sene kanseri yenmeyi başarıyor Kayahan, keza 2005’te hastalığı tekrar nüksediyor ve tekrar yeniyor.

1995’te Demet Sağıroğlu kariyerine tek başına devam edince yeni vokalisti İpek Tüter (Açar) oluyor Kayahan’ın, 1997’de de evleniyorlar. 2000’de ikinci kızı doğuyor (ilk torununun, ikinci kızından büyük olduğu doğrudur). 2003 yılında telif hakları nedeniyle Nilüfer’le araları bozulmuştu dediğim gibi. Bu telif hakkı mevzusunda çok duyarlı kendisi, bu konuda verdiği mücadele ile de besteci ve söz yazarlarının adlarının duyulmasına hayli katkı sağladığı söyleniyor^3,4. 2014’te kanseri nüksedince, “Kayahan’ın En İyileri” adlı karma albümün de etkisiyle barışıyorlar Nilüfer’le, Kayahan’ın ölümünden iki ay önce, 11 yıl aradan sonra 14 Şubat 2015’te birlikte sahneye çıkıyorlar.

2014’te Kayahan’ın En İyileri adı altında, kendisinin önderliğinde karma bir albüm yapıldı, albümde Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Candan Erçetin, Tarkan, Demet Sağıroğlu, Nilüfer ve daha onlarca Türk popçu Kayahan’ın önemli şarkılarını seslendiriyor. Özellikle Tarkan, Nilüfer ve Candan Erçetin'in yorumları bayağı başarılı bence, ki ben genel olarak Kayahan şarkılarını Nilüfer ve kendisi dışında hiçbir yorumdan beğenmiyorum, eğreti geliyor bir şekilde.

Kayahan’ın en beğendiğim 25 şarkısını aşağıdaki listede bulabilirsiniz. (kronolojik sırayla)

Ustaya saygıyla...

1. Bu Gece Sen Daha Güzelsin (45'lik, 1981)
2. Canım Sıkılıyor Canım (45'lik, 1981)
3. Esmer Günler (Benim Şarkılarım, 1988)
4. Geceler (Benim Şarkılarım, 1988)
5. Seni Seviyorum (Siyah Işıklar, 1989)
6. Melankoli (Siyah Işıklar, 1989)
7. Yemin Ettim (Yemin Ettim, 1991)
8. Sarı Saçlarından Sen Suçlusun (Yemin Ettim, 1991)
9. Gözlerinin Hapsindeyim (Yemin Ettim, 1991)
10. E Bebeğim (Odalarda Işıksızım, 1992)
11. Beni Anlamadın Ya (Odalarda Işıksızım, 1992)
12. Odalarda Işıksızım (Odalarda Işıksızım, 1992)
13. Sarı Şekerim (Son Şarkılarım, 1993) (Acayip müstehcen)
14. Kara Saplantım (Son Şarkılarım, 1993)
15. Sabahlar Uzak (Son Şarkılarım, 1993)
16. Elmanın Yarısı (Son Şarkılarım, 1993) (En tanımlayıcı şarkısı bence)
17. Bir Garip Serçe (Benim Penceremden, 1995)
18. Allah'ım Neydi Günahım (Benim Penceremden, 1995)
19. Emrin Olur (Emrin Olur, 1997)
20. Atın Beni Denizlere (Emrin Olur, 1997)
21. Yine Şişe Bitecek (Beni Azad Et, 1999)
22. Beni Azad Et (Beni Azad Et, 1999)
23. Bir Aşk Hikayesi (Ne Oldu Can, 2002)
24. Onsuz Olmuyor (Ne Oldu Can, 2002)
25. Büyük Aşkım (Ne Oldu Can, 2002)

Bonus: Bir Aslan Miyav Dedi (Odalarda Işıksızım, 1992)

¹ https://tr.wikipedia.org/wiki/Kayahan

² http://www.kayahan.info/

³ NTV Söz veMüzik Kayahan Belgeseli (2015)

⁴ Enver Aysever’le Aykırı Sorular (2013)